تادائو آندو

در این بخش از بیوگرافی معماران به ارائه زندگینامه و بررسی ویژگی‌های آثار تادائو آندو، معمار معاصر ژاپنی می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

تادائو آندو (Tadao Ando) در ۱۳ اکتبر ۱۹۴۱ میلادی در اوزاکای ژاپن دیده به جهان گشود. در سالهای 1962 تا 1969 میلادی تعالیم خود‌آموخته و غیر آکادمیک خود را به عنوان یک معمار با سفرهای آموزشی به اروپا، آمریکا و آفریقا و مطالعه بر روی خانه‌های فرانک لویدرایت و کارهای مدرنیسم قدیمی (کلاسیک) تکمیل کرد. افزایش کمی آثار او در سطح معماری‌های مسکونی، کلیساها، موزه‌ها و مجتمع‌های تجاری بزرگ و … با تکیه‌ای مداوم و تقریباً انحصاری بر ساختارهای بتن مسلح بزرگ و نمایان است که عظمت را در معماری او فزونی می‌بخشد.

تادائو آندو

تادو آندو واسطه‌ای میان شرق و غرب است و بتن را با اینکه از مواد جدایی ناپذیر جنبش مدرن اروپاست؛ برای  نشان دادن زیبایی‌شناسی شرقی به کار می‌برد. آندو اولین تمرین معماری‌ خود را در سال ۶۹ میلادی در اوزاکا آغاز کرد و تاکنون بیش از صد و پنجاه پروژه معماری توسط وی طراحی شده است. او از با نفوذ‌ترین معماران پست مدرن نسل دوم ژاپن محسوب می‌شود. توجه عمده وی بر تفلیق فرم‌های مدرن با مفاهیم و شیوه‌های سنتی ژاپن استوار است. به بیان دیگر، هدف آندو تغییر معنای طبیعت از گذرگاه معماری است.

تادائو آندو در کنار جورجیو آرمانی

مصالح آندو

مصالح معماری آندو، بتن خام، خورشید، آسمان، سایه و آب است؛ یا به عبارت بهتر، «فضا». تأکید او بر این نکته است که استفاده کنندگان از بنا باید طبیعت را تجربه و احساس کنند و این‌ها همه ریشه در سنت منطقه‌ای زیستگاه وی دارد. عناصر اصلی و متناقص معماری آندو عبارتند از نظم، مردم و احساسات انسانی. او در معماری خود، به گونه‌ای متضاد آنها را با هم ارتباط می‌دهد و میان آنها تفاهمی ایجاد می‌کند: فرم در برابر فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبیعت در برابر هندسه.

تپه بودا در ژاپن

فرم از نگاه آندو

آندو از جذابیت فرم صرف نظر کرده و بر جذابیت فضا تأکید می‌‌ورزد. او اعتقاد دارد که فرم، از تأثیر فضایی می‌کاهد و در نتیجه، جذابیت معماری را محدود می‌کند. همچنین به اعتقاد وی، ارحجیت دادن به فرم به معنای ارجحیت دادن به حس بینایی در میان پنج حس و عدم توجه به عمق فضایی است. در نتیجه او در پی نفی فرم به مفهوم به کارگیری فرم‌های ساده و انکار ساده و انکار فرم‌های پیچیده است. (نفی تصویر صرفاً بصری در فضا).

معماری از نظر تادائو آندو

معماری تادائو آندو، معماری نفی و انکار است. او جامعه مدرن و جهانی بودن را نفی می‌کند. اولین چیزی که آندو نفی کرده، مفاسد جامعه مدرن و ارزش‌های آن است (برای مثال، مقوله راحتی). آندو راحتی مدرن را نفی کرده، تلاش می‌کند ارتباط پویایی با جهان برقرار کند. او راحتی را از معماری خود دور می‌کند و به جای آن امکان حضور انسان و طبیعت را در کالبد معماری‌اش فراهم می‌سازد.

آثار برتر آندو

تا کنون آثار متعددی از آندو بر جای مانده است که از این بین می‌توان به 8 اثر برترش که جلوه‌گر اهداف و تفکرات وی می باشد اشاره کرد، این آثار عبارت‌اند‌ از: نمازخانه کوه روکو (کلیسای باد)، کلیسای روی آب، کلیسای نور، معبد آب، خانه Raw، مجتمع تجاری تایمز، پروژه ناکانوشیما و موزه نائوشیما. ویژگی‌های شاخص معماری آندو، نظم، مردم و احساسات انسانی است. بنابراین، بر اساس الهاماتی که او از این سه عنصر گرفته، پروژه‌های او را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد.

تقسیم‌‌بندی کارهای آندو

برای آشنایی و شناخت بیشتر، کارهای آندو را بر اساس ساختار و کالبد به سه بخش معماری یگانه‌انگاری، دو‌گانه‌انگاری و کثرت‌گرایی تقسیم‌بندی می‌کنیم. آن دسته از کارهایی که در شمار معماری یگانه‌انگاری قرار می‌گیرند، دارای فرمی خالص، طراحی واضح و فضایی قومی هستند. این نوع معماری، بیشتر در خانه‌ها و کلیساهای کوچک دیده می‌شود. در این فضاها، با آرامشی روبرو می‌شویم که یادآور فضای سنتی چاپخانه‌های ژاپنی است. در این فضا، بر اساس ریتمی وحدت‌بخش، کل به جزء تبدیل می‌شود. این ریتم، حتی در نور و سایه نیز تکرار می‌شود.

در معماری دو‌گانه‌انگار، آندو روش خاص خود را اعمال می‌کند. به عبارتی، روش او از هیچ نوع معماری دیگری تأثیر نپذیرفته است. در آنجاست که آندو از فرم بیضوی استفاده می‌‌کند؛ ولی در معماری دو‌گانه‌انگار، فضا بر اساس نیروی پویا شکل می‌گیرد. این نیرو، از تضاد بین فرم و فضا حاصل می‌‌شود. در این نوع معماری بر خلاف معماری یگانه‌انگار که فرم بر فضا غالب است فرم و فضا دارای ارزش یکسانی است و در اینجاست که نوآوری‌های آندو تجلی می‌یابد.

کلیسای نور

معماری کثرت‌گرایی آندو شامل تعداد زیادی از کارهای او از سال ۱۹۸۵ به بعد می‌باشد. این معماری، با فرم‌های متنوعی که دارای جهت‌گیری‌های مختلفی است، شناخته می‌شود. در اینجا، تمرکز فضایی که در معماری‌ یگانه‌انگار وجود داشت، متلاشی و پراکنده می‌شود و بیشتر به سوی روشنایی و پویایی نیل می‌کند. فرم از نظر بصری، سبک‌تر شده و پراکنده می‌شود، بنابراین در طراحی، فضا از ترکیبات مختلفی شکل می‌گیرد؛ از این‌ روست که در کارهای آندو، روش‌ها و مقیاس‌‌های متنوعی دیده می‌شود.

مرکز هنری ربرتو گارزا سادا در دانشگاه مونتری مکزیک

بتن

تقریباً همه پروژه‌های وی، از بتن عریان به عنوان ماده اولیه ساخته شده‌اند. او برای به دست آوردن بتن نرم تمیز و کامل برای ساختمان‌هایش، دقت زیادی در ساخت و قالب گیری فرم‌های بتنی می‌کند.

موزه نائوشیما

اکثر پروژه‌های تادائو آندو در ژاپن قرار دارند و به طور متمرکز در اوساکا، جایی که او به دنیا آمده، بزرگ شده و هم اکنون زندگی و کار می‌کند. علاوه بر یک سری ساختمان‌های مذهبی؛ وی موزه‌ها، ساختمان‌های تجاری که شامل ادارات، کارخانجات و مراکز خرید می‌باشد را طراحی کرده است. به هرحال خط مشی حرفه‌ای او با پروژه‌های مسکونی شروع شده است.