معرفی و بررسی پروژه حضور در هرمز 2 - رسانه هنر و معماری ساباط

حضور در هرمز 2 ( تصویری از اقامتگاه چند منظوره ماجرا)

پروژه حضور در هرمز مجموعه‌ای از تحولات شهری و به منظور توانمندسازی مردم و جامعه محلی جزیره هرمز است که دراین بخش از بررسی بناهای شاخص ایران و جهان، با آن آشنا می‌شویم. در ادامه جهت معرفی و بررسی این پروژه با رسانه هنر و معماری ساباط همراه باشید.

حضور در هرمز 2 ( تصویری از اقامتگاه چند منظوره ماجرا)

جزیره هرمز بندری تاریخی و باشکوه و دارای مناظری رنگارنگ و وهم انگیز در جنوب ایران است که در کنترل حمل و نقل نفت خاورمیانه نقش اساسی دارد. علی‌رغم اینکه این جزیره یک منطقه استراتژیک بسیار مهم است و در خصوص جذب توریست نیز پتانسیل های مثبت فراوانی دارد؛ اما متأسفانه مردم محلی جزیره با مشکلات مالی مواجه هستند و غالباً برای گذران زندگی به قاچاق کالا با قایق روی آورده‌اند. پروژه حضور در هرمز مجموعه‌ای از تحولات شهری است که به وسیله یک موسسه نیمه خصوصی و به منظور توانمندسازی مردم و جامعه محلی جزیره هرمز برنامه‌ریزی و پیشبرد آن به دست گروه معماری زاو(ZAV) سپرده شده است. مرحله دوم پروژه حضور در هرمز، یک اقامتگاه چند منظوره به نام ماجرا است که زندگی مردم محلی و بازدیدکنندگان را از نظر فرهنگی و اقتصادی به هم پیوند می‌دهد.

حضور در هرمز 2 ( تصویری از اقامتگاه چند منظوره ماجرا)

منافع عمومی پروژه

در حال حاضر دولت ایران در حال دست و پنجه نرم کردن با اختلافات سیاسی در خارج از مرزهای خود است. از این رو هر پروژه معماری می‌تواند به عنوان گزینه و پیشنهادی به منظور ارائه راهکارهای داخلی برای برطرف کردن بخشی از مشکلات و مسایل جامعه باشد. در اینصورت هر پروژه با دو سوال اساسی روبرو می شود:
1) محدودیت‌های معماری کدامها هستند و معماری چگونه می‌تواند به یک راه حل سیاسی برای حیات همگانی جامعه تبدیل شود.
2) معماری چگونه می تواند نقش یک واسطه اجتماعی را ایفا کند.

تصویر بخشی از فضای تجمیعی مجموعه

نقش پروژه حضور در هرمز در تامین منافع عمومی

معماری این ظرفیت را دارد که به عنوان میانجی عمل کرده و منافع گروه‌های مختلف اعم از دولت و سرمایه‌گذاران تا توده‌های مردم را به هم پیوند دهد. پروژه ماجرا هم چنین نقشی را دارد. اقامتگاه چند منظوره ماجرا هر ساله ملاکین بندرعباسی، سرمایه‌گذاران تهرانی و مردم محلی را در قالب یک رویداد هنری به نام هنر زمینی گرد هم آورده و در حقیقت نقش واسطه را برای ارتباط میان آنها ایفا می‌کند. از طرف دیگر در زیر فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها افزایش تولید ناخالص داخلی می‌تواند موجب بوجود آمدن تغییرات اجتماعی در جامعه شده و به نفع مردم باشد. پروژه حضور در هرمز را نیز می توان تلاشی در این زمینه دانست که در آن دستیابی به هدف فوق از طریق موارد زیر حاصل شده است.

1- ساخت و ساز با صرفه و به نفع کارفرما
2- آموزش مهارت‌های ساخت و ساز به مردم محلی و توانمندسازی آنان که باعث می‌شود هزینه ناشی از استخدام و بکارگیری افراد غیر بومی به نفع مردم محلی کاهش یابد.
3- وجود نوعی برنامه‌ریزی برای فضا که می‌تواند با نیازهای پیش‌بینی نشده انطباق یافته و نهایتاً به نفع مردم و جزیره هرمز باشد.
4- استفاده از مصالح و نیروی انسانی ایرانی که متعاقب آن هزینه‌های ساخت و ساز و حمل و نقل را کاهش داده و از نظر افزایش تولید ناخالص داخلی در مقیاس کشوری می‌تواند مفید باشد.

حضور در هرمز 2 ( تصویری از اقامتگاه چند منظوره ماجرا)

رد پای نادر خلیلی

پروژه حضور در هرمز 2 یک فرآیند پیوسته است که در آن اعتماد سازی برای مردم اهمیت بیشتری نسبت به عناصر معماری دارد. این امر موجب تشویق مردم محلی برای مشارکت در هرگونه مداخله در جزیره و در نظر گرفتن منافع آنها در این مداخلات می‌شود. اقامتگاه چند منظوره ماجرا از تعدادی گنبد خشتی تشکیل شده که تکنیک‌های ساخت به کار رفته در این گنبدها یادآور آثار نادر خلیلی معمار پرآوازه ایرانی می‌باشد. تکنیک های ساده و ابتکاری با استفاده از خاک و شن و ماسه. در جزیره هرمز، گنبدها سازه‌هایی آشنا هستند و مقیاس کوچک آنها موجب می‌شود روشهای ساخت این گنبدها با توانایی‌های صنعتگران و کارگران محلی که فقط کمی آموزش دیده‌اند متناسب باشد. افرادی که این گنبدها را ساخته اند اکنون به اساتید کار با خشت بدل گشته اند.

گنبدهای خشتی

توپوگرافی زمین و فرم مجموعه

توپوگرافی کم نظیر جزیره هرمز که مانند یک رنگین کمان به نظر می‌رسد؛ تشکیل شده از بی‌نهایت ذرات رنگارنگ خاک و شن و سنگ است که روی هم انباشته شده‌اند. این پروژه همانند فرشی بافته شده با گره‌های ریز است که برگرفته از ذرات تشکیل دهنده مرز بوم (منطقه‌ای با ویژگی‌های مشخص که بین دو یا چند اکوسیستم یا زیست بوم قرار دارد و دارای ویژگی‌های مشترکی با هر یک از آنها است) می‌باشد. کیسه‌های ماسه‌ای که گنبد‌های معروف این پروژه را تشکیل می‌دهند نیز با شن‌های به جا مانده از لایروبی اسکله هرمز پر می‌شوند. فرم کلی مجموعه به گونه‌ای است که گویی زمین متورم شده و فضای اسکان مراجعین را فراهم کرده است.