فیلیپ جانسون

فیلیپ جانسون در سال 1906 در کلیولند ایالت اوهایو آمریکا متولد شد و چندین سال بعد تبدیل به یکی از برترین معماران قرن بیستم گردید. جانسون قبل از طراحی اولین ساختمان خود در سن 36 سالگی و پای گذاشتن به دنیای معماری؛ منتقد، نویسنده، مورخ و مدیر موزه بوده است. در ادامه برای بررسی زندگی‌نامه این معمار برجسته آمریکایی با رسانه هنر و معماری ساباط همراه باشید.

جانسون در سال 1930 از دانشگاه هاروارد در رشته فلسفه فارغ‌التحصیل شد. وی دوسال بعد و در سال 1932 به عنوان مدیر گروه معماری موزه هنرهای مدرن نیویورک برگزیده شد. او همچنین در همین سال با همراهی هنری راسل هیچکاک کتابی با عنوان سبک بین المللی معماری از سال 1922 را به رشته تحریر درآورد که شرح معماری مدرن پس از جنگ جهانی اول بود.

این کتاب به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع در شکل‌گیری سبک معماری بین‌الملل شناخته می‌شود که شاخصه مهم آن توجه به مصالح مدرن مانند شیشه و فولاد و تاکید بر کارکرد و سازه به جای دکوراسیون و تزئینات است.

تحصیل معماری و آغاز فعالیت حرفه‌ای

در سال 1940 جانسون بار دیگر به هاروارد بازگشت و زیر نظر مارسل بروئر به تحصیل در رشته معماری پرداخت.

با این حال، مربی واقعی وی لودویگ میس ون در روه بود که بعدها با او در پروژه ساختمان پرشکوه سیگرام در شهر نیویورک (1958) همکاری کرد.

پس از جنگ جهانی دوم، جانسون از سال 1946 تا 1954 بار دیگر به عنوان مدیر‌گروه معماری به موزه هنر‌های مدرن نیویورک بازگشت. در سال 1947 پژوهش تاثیر‌گذار وی با عنوان میس ون در روه انتشار یافت.

خانه شیشه‌ای

در سال 1949، پس از چند سال فعالیت به عنوان اولین مدیر بخش معماری موزه هنرهای مدرن، جانسون برای پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خود، خانه مشهور شیشه‌ای را برای سکونت خود در شهر نیو کانن، ایالت کنکتیکت طراحی کرد. طراحی این بنا آغاز شهرت جهانی فیلیپ جانسون به عنوان چهره‌ای مطرح در معماری قرن بیستم می‌باشد.

آنچه توجه همگان را معطوف به این بنا می‌کند، ساختار متمایز و در عین حال ساده مستطیل شکل و استفاده از پانل‌های شیشه‌ای بزرگ به عنوان دیوار می‌باشد. در خانه شیشه‌ای می‌توان ترکیبی از زیبایی‌شناسی دقیق و مینیمالیست که الهام گرفته از تفکرات میس ون در روه است را در کنار اشاره به ویژگی‌های معماری قرن 18 و 19 مشاهده کرد.

ساختمان سیگرام

ساختمان سیگرام که فیلیپ جانسون با همکاری میس ون در روه، آن را طراحی نمود، از این حیث که نخستین کار جانسون در مقیاس خیلی بزرگ بود، یکی از آثار مهم او محسوب می‌شود. در این اثر نیز استفاده از مصالح نوین و توجه به اصول مینیمالیستی کاملا مشهود است.

همکاری فیلیپ جانسون با جان بورگی

از ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۱ جانسون با جان بورگی همکاری می‌کرد. بورگی معمار بانفوذ و مشهوری بود که می‌توانست پروژه‌هایی بزرگ بگیرد. بدون شک این سال‌ها موفق‌ترین دوران حرفه‌ای جانسون بود. در این دوران وی را به عنوان طراح برج‌های اداری برجسته می‌شناختند. مهمترین ویژگی ساختمان‌هایی که جانسون با همکاری بورگی طراحی کرده است، تضاد با خط آسمان محیط اطراف و تسلط بر آن است.

تغییر گرایشات معماری جانسون

گرایش جانسون به تعادل بین طراحی مینیمالیستی و اشاره به معماری گذشته در دهه پنجاه میلاد به مرور تغییر کرد. شروع این تغییرات در نگرش جانسون را می‌توان در طراحی عبادتگاهی برای یهودیان در بندر چستر شهر نیویورک دانست. وی در طراحی این بنا از فرم های خمیده (به ویژه قوس) استفاده کرده و می‌توان اقتباس از بناهای تاریخی را در طرح آن مشاهده کرد. این الگو بعدها در بناهایی مانند  گالری هنر در دامبارتون اوکس در واشنگتن (1963) و مرکز آی. دی. اس و مجموعه‌ای از ساختمان‌های مینیاپولیس تکرار شد (1973).

گرایش به پست مدرنیسم

سبک جانسون با ساختمان دفتر مرکزی تلفن و تلگراف آمریکا در شهر نیویورک (1984، ساختمان کنونی شرکت سونی) به حد نهایی خود رسید. این بنا با نمای سنگی و مشخصه مهمش، سقف ستنوری شکسته، نقطه عطفی در معماری معاصر محسوب می‌شود، چرا که نخستین ساختمان مهم ساخته شده بود که کاربرد سبک‌های تاریخی را که در دوران اقتدار سبک بین‌المللی به شدت مهجور مانده بود و توسط اهالی حرفه به سخره گرفته می‌شد احیاء کرد و گفتمان معماری معاصر را، با همان میزان تأثیرگذاری که سبک بین‌المللی در ۵۰ سال قبل داشت، تغییر داد. جانسون با طراحی کالج معماری جرالد دی هینز در دانشگاه هیوستون (85-1983) به صراحت به قرن 18 میلادی روی آورد. ایده اصلی این اثر، طرح اجرا نشده‌ای بود که توسط معمار فرانسوی کلود-نیکولاس لدوکس طراحی شده بود.

فیلیپ جانسون و منتقدان معماری

جانسون در اوایل دهه ۱۹۵۰ از سوی منتقدان معماری مورد احترام و تحسین بسیار زیادی واقع می‌شد. با اینکه جانسون به شت تحت تاثیر عقاید و اصول معماری ویس ون دررو بود؛ اما او هر زمان که خواست و اراده کرد، اصول معماری‌اش را از مدرنیست به پست مدرنیست و حتی به ضد پست مدرنیست تغییر داد و حتی اعلام کرد به سمت سنت‌‌گرایی التقاطی گرایش دارد. بر این اساس است که منتقدان جانسون از او با عنوان معماری یاد می‌کنند که به سبک‌ها بیشتر از اصول و محتوا اهمیت می‌داد و بیشتر به عنوان مروجی برای نظریه‌ها بود تا یک طراح.

جوایز و افتخارات

جانسون در سال 1978 برنده مدال طلای انجمن آمریکایی معماران (AIA)، بالاترین نشان افتخار و سپاس رشته معماری شد و سال بعد، بخاطر موفقیت‌های دوران حرفه‌ایش، به عنوان اولین برنده جایزه معتبر معماری پریتزکر انتخاب گردید.

وفات

سرانجام فیلیپ جانسون در تاریخ 25 ژانویه 2005 در شهر نیو‌کانن کنتیکت و در خانه شیشه‌ای معروف خود،  پس از دهه‌ها تلاش و فعلایت مستمر دار فانی را وداع گفت اما میراثی که از خود بر‌جای گذاشته تا سال‌ها مورد توجه علاقه‌مندان و منتقدین معماری خواهد بود.

نتیجه گیری

با مروری بر آثار جانسون می‌توان دریافت که بناهای طراحی شده توسط وی در طیفی از مدرنیسم افراطی، در خانه شخصی‌اش، تا پست مدرنیسم، در ساختمان AT&T، قرار می‌گیرند. او بخاطر پشتیبانی از دو جنبش معماری که در طول ۶۰ سال گذشته چشم‌اندازهای شهری را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده اند مشهور است: سبک بین‌المللی و متداول سازی مجدد کاربرد انواع متعدد سبک‌های تاریخی در طراحی معماری معاصر. جانسون علاقه فراوانی به حجم‌های فضایی خلق شده با فرم‌های تندیس‌وار داشته و بهره‌گیری از نور طبیعی و مصنوعی، در کارهایش اهمیت فراوان داشتند. وی همچنین به تأثیری که آب و نور به همراه هم می‌توانند در سایت داشته باشد، بهای زیادی می‌داد.

اگرچه پروژه‌های بزرگ فیلیپ جانسون همواره در معرض لبه تیز انتقاد محافظه کاران محلی و حتی معماران مطرح بوده، اما این حقیقت را نمی‌توان منکر شد که او از طریق طرح­‌ها، نوشته­‌ها و تعلیماتش، نقشی اساسی و تأثیرگذار در تعریف مبانی نظری و فرم‌های بکار گرفته شده در معماری قرن بیستم، داشته است.

در ادامه برای مشاهده تصوایر برخی از مشهورترین آثار وی با رسانه هنر و معماری ساباط همراه باشید.

منابع:

Archdaily
newyorker
britannica